تفسیر نورالثقلین
مولف
عبد علی بن جمعه العروسی حویزی محدث و مفسر شیعی قرن یازدهم قمری است. تاریخ دقیق ولادتش مشخص نیست. اهل حویزه خوزستان بوده و از تبار عروسی است. درباره تاریخ فوتش اختلاف وجود دارد، بیشتر منابع سال وفاتش را 1112 قمری دانسته اند اما برخی هم 1053 قمری دانسته اند. از وی برخی سخنان بصورت "قیل" نقل شده و عمل می کرده و معتقد بوده که این سخنان از آن صاحب الزمان است که ایشان برای صیانت، آنها را در میان فقیهان بصورت مبهم پخش کرده است.[1]
علت نامگذاری
این تفسیر به نام نورالثقْلين خوانده شده و مراد از آن قرآن و عترت است. برخی نیز نام این تفسیر را نورالثقَلَين به معنای نور جن و انس خوانده اند.[1]
شیوه
تفسیر نور الثقلین تفسیری روائی است که در بر گیرنده بخشی از آیات قرآن است که درباره آن روایاتی از پیامبر اسلام و اهل بیتش وارد شدهاست.[1][2]
هدف مفسر، فقط گردآوری روایات مربوط به آیات است نه تایید آنچه نقل کرده، چراکه مؤلف به این نکته تصریح میکند که هدف از گردآوری فراهم آوردن فرصت تحقیق بیشتر در روایات تفسیر است از این رو حتی روایاتی را که با اجماع شیعه مخالف بودهاست نیز ذکر کردهاست.[1] [2]
منابع مورد استفاده
مفسر از منابع متفاوتی استفاده کرده و همگی از نظر اعتبار در یک سطح نیستند، حویزی همچنین از منابع اهل سنت استفاده کرده است.[1]
منابع شیعه
تفسیر قمی نوشته علی بن ابراهیم قمی
تفسیر عیاشی
تفسیر مجمع البیان
کتاب حدیثی من لایحضرالفقیه نوشته شیخ صدوق
عیون اخبارالرضا
الخصال
التوحید
معانی الاخبار
آثار ابن بابویه
چاپ
سیدهاشم رسول محلاتی این تفسیر را بر اساس سه نسخه خطی با مقدمه ای سیدمحمدحسین طباطبائی در سال1385 قمری منتشر کرد.[1]
میرزا محمد بن محمدرضا مشهدی قمی تفسیری به نام کنزل الحقائق و بحرالدقائق تالیف کرده که مقتبس از تفسیر نورالثقلین بوده است و مطالبی را به آن اضافه کرده است.[1]
منابع
- دانشنامه جهان اسلام، به همت بنیاد دائرة المعارف اسلامی، جلد1 صفحه6661.
- «تفاسیر مهم شیعه». پایگاه اطلاع رسانی حوزه. ۴ تیر ۱۳۸۵.
- «تفسیر و تفاسیر شیعه - نورالثقلین». وبگاه الشیعه. بایگانیشده از اصلی در ۷ مه ۲۰۰۸. دریافتشده در ۷ دسامبر ۲۰۱۷.