علق
سورهٔ علق (به معنی خون بسته یا آویزان) نود و ششمین سورهٔ قرآن و دارای ۱۹ آیه است. بنابر باور مسلمانان، پنج آیهٔ اول سورهٔ علق، اولین آیاتی هستند که از جانب خدا بر پیامبر اسلام در غار حرا در کوه نور واقع در مکه نازل شدند. هرچند سورهٔ علق اولین سوره‌ای نیست که تمام آن بر پیامبر اسلام نازل شده باشد و سه قسمت آن در سه مرحله بر او نازل شده‌است. همچنین در قرآن از واژه علق به عنوان یکی از مراحل تکوین جنین یاد شده‌است.
| علق | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| دسته‌بندی | مکی | ||||
| اطلاعات آماری | |||||
| شمارهٔ نزول | ۱ | ||||
| جزء | ۳۰ | ||||
| شمار آیه‌ها | ۱۹ | ||||
| شمار سجده‌ها | ۱ | ||||
| شمار واژه‌ها | ۷۷ | ||||
| شمار حرف‌ها | ۳۱۲ | ||||
| متن سوره | |||||
 | |||||
|
|
||||
این سوره جزو ۴ سوره‌ای است که در آن آیه سجده واجب وجود دارد.
نام‌ها
این سوره به مناسبت تعبیرهای مختلفی که در آغاز آن است به نام سوره «علق»، «اقرا»، «قلم» نامیده شده‌است.
نزول
بر طبق باور مسلمانان، ۵ آیه اول این سوره، در شب بعثت پیامبر اسلام (۲۷ رجب) در غار حرای کوه نور مکه، توسط جبرئیل بر او نازل شده‌است.
محتوای سوره
- به پیامبر اسلام دستور قرائت و تلاوت می‌دهد و سپس از آفرینش انسان از یک قطعه خون بی‌ارزش سخن می‌گوید.
- از تکامل انسان، تحت لطف و کرم پروردگار، و آشنائی دادن او به علم و دانش و قلم بحث می‌کند.
- از انسان‌های ناسپاسی که علی‌رغم این همه موهبت و اکرام الهی راه طغیان را پیش می‌گیرند، سخن به میان می‌آورد.
- به مجازات دردناک کسانی که مانع هدایت مردمند، اشاره کرده و دستور به سجده و تقرب به پروردگار می‌دهد.
فضیلت سوره
- محمد بن حسان از جعفر صادق نقل می‌کند:
هرکس در روز یا شب سوره «اقرا باسم ربک» را بخواند، و در همان شب یا روز بمیرد شهید از دنیا رفته‌است و خداوند او را شهید مبعوث می‌کند و در صف شهیدان جای می‌دهد، و در قیامت همچون کسی است که با شمشیر در راه خدا همراه پیامبر خدا جهاد کرده‌است.[1]
جستارهای وابسته
منابع
- ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج27، ص173.
- برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
- آشنایی با سوره‌ها (شناخت سوره‌های قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی