سجده تلاوت

سجدهٔ تلاوت که از آن به سجدهٔ عزیمه نیز یاد می‌شود سجده‌ای است که به سبب تلاوت آیات سجده در قرآن، بر شخص مسلمان واجب یا مستحب می‌گردد.[1]

نشانهٔ آیهٔ سجده در قرآن

آیات سجده

آیات سجده پانزده آیه است که سجده در چهار آیه، واجب و در یازده آیه، مستحب است.[2]

آیات سجدهٔ واجب یا عزائم

از جعفر صادق نقل شده که:

عزائم عبارتند از: الم تنزیل، و حم السجده، و النّجم و اقراء باسم ربِّک؛ و سوای این‌ها در تمامی قرآن مستحبّ است و واجب نمی‌باشد.[3]

سجده کردن بر قاری و شنوندهٔ یکی از آیات چهارگانه‌ای که در چهار سورهٔ قرآن آمده‌است واجب است:

  1. سوره سجده (آیه ۱۵) وقتی که به «وَ لا یسْتَکبِرُونَ» رسید.
  2. سوره فصلت (آیه ۳۷) وقتی که به «اِیاهُ تَعْبُدُونَ» رسید.
  3. سوره نجم (آیه ۶۲ آخر سوره) وقتی که به انتهای آیه رسید.
  4. سوره علق (آیه ۱۹ آخر سوره) وقتی که به انتهای آیه رسید.[4]

آیات سجدهٔ مستحب
آیهٔ سجده در سورهٔ مریم

در ۱۱ مورد، سجده کردن مستحب است.

  1. سوره اعراف (آیه ۲۰۶ آخر سوره)، وقتی که به «وَ لَهُ یسْجُدُونَ» رسید.
  2. سوره رعد (آیه ۱۵) وقتی که به «وَ ظِلالَهُمْ بِالغُدُوِّ وُ الْاصالِ» رسید.
  3. سوره نحل (آیه ۴۹ و ۵۰) وقتی که به «وَ یفْعَلُونَ ما یؤْمَرُونَ» رسید.
  4. سوره بنی‌اسرائیل (آیه ۱۰۷ تا ۱۰۹) وقتی که به «وَ یزِیدُهُمْ خُشُوعاً» رسید.
  5. سوره مریم (آیه ۵۸)، وقتی که به «خَرُّوا سُجَّداً وَ بُکیا» رسید.
  6. سوره حج (آیه ۱۸)، وقتی که به «یفْعَلُ ما یشاءُ» رسید.
  7. سوره حج (آیه ۷۷)، وقتی که به «وَ افْعَلُوا الْخَیرَ» رسید.
  8. سوره فرقان (آیه ۶۰)، وقتی که به «وَ زادَهُمْ نُفُوراً» رسید.
  9. سوره نمل (آیه ۲۵ و ۲۶)، وقتی که به «رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ» رسید.
  10. سوره ص (آیه ۲۴)، وقتی که به «وَ خَرَّ راکعاً وَ أَنابَ» رسید.
  11. سوره انشقاق (آیه ۲۱)، وقتی که به «إِذا قُرِئَ» رسید.[5]

احکام

دیدگاه سید روح‌الله خمینی

اگر انسان به آیات مذکور گوش فرا دهد واجب است که سجده کند و اگر تنها آنها را بشنود (به گوش او برسد بدون این که قصد شنیدن داشته باشد) اگر چه سجده واجب نیست ولی احتیاط آن است باز سجده کند.

آنچه موجب وجوب سجده می‌شود شنیدن تمام آیه است ولی اگر بخشی از آیه را هم شنید، احتیاطاً سجده کند.

سجده در هنگام شنیدن این آیات واجب فوری است و نباید تأخیر بیفتد و اگر احیاناً تأخیر افتاد در اولین فرصت باید آن را بجا آورد.

شنیدن از بچه یا کسی که قصد تلاوت ندارد یا ضبط صوت، سجده کردن را واجب نمی‌کند، اگر چه احتیاط در آن است که سجده بجا آورد.

در سجده واجب قرآن نمی‌شود بر چیزهای خوراکی و پوشاکی سجده کرد، ولی سایر شرایط سجده را که در نماز است، لازم نیست مراعات کنند.[6]

سوره‌های سجده دار را نباید در نماز خواند و موجب بطلان نماز می‌شود.[7]

بر فرد جنب و حائض حرام است خواندن کلمه یا آیه ای از این سوره‌ها؛ چه آیه سجده باشد یا آیات دیگر این چهار سوره.[8]

منابع
  1. فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۴، ص٣٩١
  2. جواهرالکلام، جلد ۱۰،ص ۲۱۰-۲۱۴
  3. وسائل الشیعه،ج۴، ص ۸۸۱
  4. https://www.yjc.ir/fa/news/5725093/چهار-آیه-قرآن-که-سجده-واجب-دارند
  5. http://wikifeqh.ir/آیات_سجده
  6. توضیح المسائل محشی، إمام الخمینی، ج1، ص 595، مسئله 1097.
  7. تحریر الوسیله، امام خمینی، ج 1، ص169
  8. تحریر الوسیله، امام خمینی، ج 1، ص40.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.