محمدجواد بلاغی
محمدجواد بلاغی نجفی متکلم، مفسر، فقیه، اصولی، شاعر و ادیب، (زادهٔ ۱۲۸۲ و درگذشتهٔ ۱۳۵۲ در نجف) روحانی شیعه عراقی است.
| شناسنامه | |
|---|---|
| نام کامل | محمدجواد بلاغی |
| لقب | علامه |
| تاریخ تولد | ۱۲۸۲ |
| زادگاه | محله براق نجف عراق |
| محل تحصیل | نجف، کاظمین، سامرا |
| محل زندگی | نجف |
| تاریخ مرگ | ۱۳۵۲ |
| شهر مرگ | نجف، عراق |
| مدفن | حرم علی بن ابیطالب |
| اطلاعات آموزشی | |
| شاگردان | سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی سید ابوالقاسم خویی سید هادی میلانی میرزا محمدعلی اردوبادی نجفی سید عبدالاعلی سبزواری و … |
| تالیفات | تفسیر آلاء الرحمن الهدی الی دین المصطفی الرحله المدرسیة او المدرسة السیارة اعاجیب الاکاذیب التوحید و التثلیث و … |
ولادت
وی در سال ۱۲۸۲[1] در محله براق نجف به دنیا آمد. پدرش شیخ حسن بلاغی، از اهل علم و دانش بوده‌است. خانواده بلاغی از خانواده‌های مشهور به فضل و علم و اجداد او همه از مردان علم و ادب شناخته شده‌اند که از جمله آنها مؤلف کتاب مشهور «تنقیح المقال» است.
تحصیل
علوم مقدماتی را در حوزه علمیه نجف فراگرفت. در سن ۲۴ سالگی (۱۳۰۶) به کاظمین رفت و ۶ سال (تا سال ۱۳۱۲) در آنجا ماند. در این مدت به خاطر ارتباط با پیروان ادیان، مذاهب و مکاتب مختلف، با افکار آنها آشنا شد. در سال ۱۳۱۲ به حوزه نجف برگشت. دوره اقامت دوباره او در نجف ۱۴ سال به درازا کشید؛ سپس راهی سامرا شد و در درس میرزای شیرازی شرکت کرد. ده سال در سامرا ماند و در این مدت به تحقیق و تألیف پرداخت و بخشی از آثارش را در این شهر نگاشت تا اینکه این شهر به دست نیروهای انگلیسی اشغال شد. از این رو، دوباره به کاظمین رفت. پس از دو سال به شهر نجف برگشت و تا پایان عمر به جهاد علمی خود ادامه داد.[2]
اساتید
- سید محمدحسن هاشم هندی غروی
- ملا محمدکاظم خراسانی[3]
- میرزا محمدتقی شیرازی[4]
- سید حسن صدرالدین کاظمی
- محمدحسین مامقانی
- میرزاحسین نوری
- طه نجف
- رضا همدانی
شاگردان
- سید عبدالاعلی سبزواری
- سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی
- سید ابوالقاسم خویی
- سید هادی میلانی
- میرزا محمدعلی اردوبادی نجفی
- سید محمدصادق بحرالعلوم
- محمدرضا آل فرج‌الله نجفی
- مهدی مهدوی لاهیجی
- محمد مهدوی لاهیجی
- ذبیح‌الله محلاتی
- محمدعلی مدرس خیابانی
- نجم‌الدین جعفر عسکری تهرانی
- محمدرضا طبسی نجفی
- علامه میرزا محمدعلی ادبی تهرانی
- علی خاقانی
- علی محمد بروجردی
- مهدی بن داوود الحجّار
- مجتبی لنکرانی نجفی
- سید صدرالدین جزایری
- ابراهیم بن شیخ مهدی قریشی
- مرتضی مظاهری نجفی
- سید مرتضی لنگرودی
تألیفات
از علامه بلاغی در زمینه‌های فقه، اصول، تفسیر، تاریخ، کلام و عقاید، ادیان و مذاهب آثاری باقی‌مانده‌است که به بیش از شصت کتاب و رساله می‌رسد.
- تفسیر آلاء الرحمن
- الهدی الی دین المصطفی (در دو جلد)
- الرحله المدرسیة او المدرسة السیارة
- اعاجیب الاکاذیب
- التوحید و التثلیث
- داعی الاسلام و داعی النصاری
- رسالة فی الرد علی ینابیع الاسلام
- المسیح و الانجیل
- نصایح الهدی
- الشهاب
- انوار الهدی
- البلاغ المبین
- نسمات الهدی
- مصباح الهدی
- مسئلة فی البداء
- الرد علی الوهابیة
- اجوبة المسائل البغدادیة
- رسالة فی الرد جرجیس سایل و هاشم العربی
- دعوی الهدی الی الورع فی الافعال و الفتوی
- المصابیح فی بعض من ابدع فی الدین فی القرن الثالث عشر
- رساله‌ای دربارهٔ اوامر و نواهی در علم اصول
- رساله‌ای در نفی تزویج ام‌کلثوم با عمر بن خطاب
- رساله‌ای دربارهٔ عدم اعتبار تفسیر منسوب به امام حسن عسکری (ع)
- رساله‌ای در ردّ جرجیس سائل و هاشم عربی[5]
- رساله‌ای در ردّ حسیون[6]
- ردّ بر کتاب «تعلیم العلماء» نوشته غلام احمد قادیانی
- ردّ بر کتاب «حیاة المسیح» نوشته غلام احمد قادیانی
- ردّ بر کتاب «ینابیع الکلام»
- داروین و اصحابه[7]
فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی
وی در برابر تهاجم و شبیخون فرهنگی ـ سیاسی غرب در آن دوره، اقدامات زیر را انجام داده‌است:
- شناسایی مکتب‌هایی که دین اسلام و آموزه‌های آن را مورد حمله قرار می‌دادند:
وی در این بررسی دشمنان اسلام را در آن دوره، سه گروه عمده دریافت: مسیحیت و یهودیت؛ مادی‌گراها و فرقه‌های انحرافی که در درون دنیای اسلام با کمک استعمار پدید آمده بودند، که عبارت بودند از: بابیه و بهائیه، قادیانیه و وهابیت. - مجهز شدن به ابزارهای دفاع و مبارزه با آنها:
از این رو، برای اینکه در میدان مبارزه فکری با برهان محکم وارد شود، با کوشش بسیار به جز زبان مادری (عربی) زبان‌های عبری، انگلیسی و فارسی[8] را فراگرفت و برای یادگیری زبان عبری با شماری از یهودی‌ها در بغداد ارتباط و دوستی برقرار نمود.[9] - مطالعه عمیق و گسترده دربارهٔ یهود و مسیحیت با استفاده از منابع اصیل خود آنها و گردآوری اطلاعات از منابع آنها، در ابطال عقایدشان و اثبات حقانیت اسلام و نبوت پیامبر اعظم (ص).
- مواجهه عالمانه و برهانی با شبهه‌ها، پرسش‌ها و دروغ‌پردازی‌های آنها دربارهٔ اسلام و رسول خدا (ص)
- در برابر گروه‌های مادی‌گرا و فرقه‌های انحرافی درون عالم اسلام با جدیت مبارزه نمود و با زبان و قلم به نقد و رد دیدگاه‌ها و ادعاهای آنها پرداخت و نیز از مبارزه عملی در برابر فرقه‌های انحرافی دست نکشید.
- افزون بر نقد و رد اندیشه‌های ضد دین اسلام، به نشر آثاری اقدام کرد و آنها را به دست مسلمانان و جوانان مسلمانی که در معرض تهاجم فرهنگی غرب قرار داشتند، رساند. در این راه برای استفاده هرچه بیشتر مسلمانان غیر عرب‌زبان از این منابع؛ شماری از کتاب‌های خود را به فارسی و انگلیسی ترجمه نمود و از مسلمانان هم خواست به نشر این کتابها بپردازند.
وفات
وی در شب دوشنبه ۲۲ شعبان ۱۳۵۲[10] وفات یافت و در صحن حرم علی بن ابیطالب به خاک سپرده شد.
پانویس
- طبقات اعلام الشیعة، آقا بزرگ تهرانی، ج ۱، ص ۳۲۳.
- آشنایی با تفاسیر و مفسران نویسنده، جلد1، صفحه116.
- مؤلف کتاب «کفایة الاصول».
- رهبر انقلاب استقلال‌طلبانه عراق.
- این چهار رساله در ردّ شبه‌های مخالفان اسلام بویژه مبلغان مسیحی نوشته‌است.
- رد بر فرقه قادیانیه است.
- اعیان الشیعة، ج ۴، ص ۲۵۶؛ مجله نور علم، ش ۴۱؛ مجله مشکوة، ش ۱، پاییز ۱۳۶۱.
- طبقات اعلام الشیعة، ج ۱، ص ۳۲۵.
- بیدارگران اقالیم قبله، محمدرضا حکیمی، ص ۲۰۹.
- اعلام الشیعة، قرن چهاردهم، ص ۳۲۴.
منابع
- شبکه اطلاع‌رسانی اجتهاد
- جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم. گلشن ابرار. ج ۲، چ ۳، نشر معروف، قم: ۱۳۸۵.
- http://fa.wikishia.net/view/محمد جواد بلاغی