هزارپا

هزارپا نوعی از بند پایان است که دارای دو جفت پا در هر بخش از بدن (به جز ناحیه سر) می‌باشد. بیشتر هزار پاها دارای بدن استوانه ای شکل هستند ولی انواع کمی از آن‌ها شکل‌های گوناگون دیگری دارند. هزار پاها می‌توانند بدور خود بپیچند و بدن خود را مانند توپ گرد کنند. هزار پاها آهسته حرکت می‌کنند و بیشتر به خوردن برگ‌ها علاقه دارند. در اکثر موارد آن‌ها نوعی آفت برای گلخانه‌ها محسوب می‌شوند و می‌توانند خسارت زیادی به بار بیاورند. شمار هزارپایان نسبت به دیگر حشره‌ها کمتر است و آنان را می‌توان به دو گونهٔ گوشتخوار و گیاهخوار تقسیم نمود. هزار پای گوشتخوار بسیار کمیاب و دارای پاهای کمتری نسبت به گونهٔ گیاهخوار است؛ همچنین زهرآگین است ولی زهر آن برای آدمی خطرناک نیست. نوع گوشت خوار آن ۱۰ تا۱۲۰ بند در بدن دارد و یک جفت پا در هر بند. نوع گیاه خوار ۲۰ تا ۳۰۰ بند و در هر بند دو جفت پا دارد.

برای دیگر کاربردها، هزارپا (ابهام‌زدایی) را ببینید.
برای فیلمی به این نام، هزارپا (فیلم) را ببینید.
هزارپا
نام علمی:Millipede[1]
محدودهٔ زمانی: سیلورین-اکنون
Rusty millipede
آرایه‌شناسی
فرمانرو: جانوران
شاخه: بندپایان
رده: هزارپا

هزارپایان تقریباً در اکثر نواحی اعم از خانه ها، باغ ها، پارک ها حتی در برج های مسکونی یافت می شوند. این بندپایان به واسطه وجود پاهای متعدد و بدنی کشیده مورد توجه اغلب افراد قرار می گیرد و بسیاری نیز از این بندپا تنفر و یا وحشت دارند چرا که برخی از گونه ها طویل و درشت جثه هستند و ظاهری ترسناک دارند. حتی انواع کوچک آن‌ها نیز همین ویژگی را در نظر انسان دارند.اکثر افراد در هنگام شب و یا پس از بارش باران متوجه حضور هزارپا در محل زندگی خود می شوند که حالت ترس و نگرانی در آن‌ها به دلیل وجود هزارپا پدید می‌آید. حال چگونه و از کجا این هزارپا وارد خانه شده و یا در طبقه دهم یک آپارتمان آمده است، سؤالی است که ذهن انسان را مشغول می‌کند. با وجود تنوع گونه های رده هزارپایان در ایران، کمترین منبع فارسی را می توان یافت که درباره این جانور سخن به میان آورده باشد و اگر هم باشد جز چند سطر و یا چند پاراگراف بیشتر نیست. بسیاری از افراد تمایل دارند که درباره زندگی و خصوصیات هزارپا شناختی پیدا کنند ولی منبعی که بتوانند بوسیله آن پاسخ پرسش های خود را بدست آورند به طور کامل پیدا نمی‌کنند و ا گر پیدا شود بسیار تخصصی است. هزارپا جانورانی شب فعال هستند و بطور مخفیانه زندگی می‌کنند و به همین جهت اسرار زندگی آن‌ها هنوز بطور کامل ناشناخته است وبسیاری از گونه ها نیز هنوز کشف نشده اند و از همه مهمتر نگهداری و تکثیر آن‌ها در شرایط آزمایشگاهی غیرممکن است تا بتوان بررسی و مطالعه شوند.هزارپایان در طبقه بندی جانوران متعلق به شاخه بندپایان و در رده هزارپایان ( Myriapoda) هستند. تاکنون حدود ۱۵ هزار گونه از این بندپایان شناسایی شده که این رقم شاید کمتر از نیمی از کل گونه هایی باشد که هنوزکشف نشده اند.

به این دلیل که هرگروه از هزارپایان در طبقه بندی آن‌ها دارای ویژگی ها و زندگی متفاوت هستند، به تفکیک شرح داده می شوند.

● رده هزارپایان، بندپایانی شگفت انگیز و متفاوت

نام علمی این رده از بندپایان Myriapoda است (به یونانی Myriad به معنی ده‌هزار و podo به معنی پا) که بدن آن‌ها به طور مشخص از ۲ ناحیه جداگانه سر وتنه تشکیل می شود. تنه کم یا بیش کشیده و شامل چندین بند که هر بند مجهز به یک یا دو جفت پا است. وجود این بدن کشیده و پاهای متعدد از ویژگی‌های مشخص است که از دیگر بندپایان متمایز می شوند. برخلاف نام آن‌ها که به هزارپا یا ده هزار پا مشهورند، تعداد پاهای آن‌ها از ۱۰ تا ۷۵۰ عدد است.این بندپایان یک جفت شاخک یا آنتن و چشمانی ساده۱ دارند، تمام آن‌ها بر روی زمین و خشکی زیست می‌کنند. مشخصه عمده هزارپایان در این است که دارای زندگی پنهان هستند که روزها درون خاک، زیر برگ های افتاده، لابلای درز و شکاف دیوارها، زیر سنگ ها و غیره مخفی می شوند و تنها هنگام شب یا پس از باران های شدید به مدت کوتاهی به صورت مخفیانه ظاهر می‌گردند. این ها از مکان های خشک و در معرض تابش مستقیم نور خورشید یا روشنایی اجتناب می‌کنند. هزارپایان در جنگل های مرطوب بسیار فراوان و متنوع هستند.گونه هایی نیز در علفزارها، نواحی مسکونی، باغ ها، خانه های متروکه و نواحی بیابانی خشک زندگی می‌کنند.

اکثریت آن‌ها گیاهخوارند ولی بعضی از آن‌ها همچون گونه های صدپایان شکارچی هستند و از دیگر جانوران تغذیه می‌کنند. طول بدن هزارپایان از ۵/۰ میلیمتر تا ۵۰ سانتیمتر است. گروه های مختلف هزارپایان از نظر ساختار اجزاء داخلی (فیزیولوژی) باهم بسیار تفاوت دارند. از نظر طبقه بندی رده هزارپایان به ۴زیررده تقسیم می‌گردند که هرکدام از آن‌ها به راسته های مختلف دیگر مجزا می شوند که در ادامه به منظور درک بهتر و شناخت بیشتر انواع گوناگون هزارپا به شرح دو زیرده مهم از آن‌ها می‌پردازیم:

هزارپا نوعی از بند پایان است که دارای دو جفت پا در هر بخش از بدن ( به جز ناحیه سر ) می باشد . بیشتر هزار پاها دارای بدن استوانه ای شکل هستند ولی انواع کمی از آن‌ها شکل های گوناگون دیگری دارند .هزار پاها می توانند بدور خود بپیچند و بدن خود را مانند توپ گرد کنند . هزار پاها آهسته حرکت می‌کنند و بیشتر به خوردن برگ ها علاقه دارند . در اکثر موارد آن‌ها نوعی آفت برای گلخانه ها محسوب می شوند و می توانند خسارت زیادی به بار بیاورند . هزار پاها موجودات شکارچی نیستند و با توجه به رفتار آرام و رژیم غذایی ساده برای نگهداری در خانه به عنوان حیوان خانگی ایده آل می باشند .

غذای هزارپاها چیست؟

هزار پاها موجودات شکارچی نیستند و با توجه به رفتار آرام و رژیم غذایی ساده برای نگهداری در خانه به عنوان حیوان خانگی ایده آل می باشند. شمار هزارپایان نسبت به دیگر حشره ها کمتر است و آنان را می توان به دو گونه ی کلی گوشتخوار و گیاهخوار تقسیم نمود. هزار پای گوشتخوار بسیار کمیاب و دارای پاهای کمتری نسبت به گونه ی گیاهخوار است ؛ همچنین زهرآگین است ولی زهر آن برای آدمی خطرناک نیست.

هزارپا گوشت خوار داریم و گیاه خوار. نوع مضر آن که آفت به حساب می آید و در مزارع است. نوع گیاه خوار با تغذیه از ریشه بافت های مرده گیاهی و ریشه گیاه میتواند باعث صدمه زدن به گیاه شود .در بعضی از مواقع نیز داخل ساقه ی گیاه را سوراخ می‌کند و از ساقه گیاه تغذیه می‌کند که در این حالت نمی شود برای گیاه کاری انجام داد.

برای مبارزه با هزارپاها ، باید از سمپاشی روی خاک در فواصل مختلف استفاده کرد، معمولا با شروع فصل گرم باید سم پاشی صورت بگیرد

نوع گوشت خوار ، یک شکارچی بوده و به هر موجود زنده ی کوچکی حمله می‌کند گاهی ممکن است به انسان حمله کند و با نیش زدن از خون انسان تغذیه کند، البته این حالت خیلی کم پیش می آید و سم آن برای انسان خطرناک نیست.

البته انواع خطرناک این هزار پا در افریقا و امریکا وجود دارند، اما گونه های ایرانی که به رنگ زرد هستند، کشنده نیستند و فقط جای نیش آن‌ها متورم میشود و درد نیش آن‌ها و همچنین ماندگاری جای نیش و تورم، از نیش زنبور کمتر است و به شکل کاملا متورم و قرمز رنگ با جای 2 تا نیش در مرکز برآمدگی مشخص است. برای مبارزه با هزارپاها ، باید از سمپاشی روی خاک در فواصل مختلف استفاده کرد، معمولا با شروع فصل گرم باید سم پاشی صورت بگیرد و نوبت بعد اواخر بهار و یک ماه بعد نیز دوباره باید سم پاشی انجام بشود .

منابع
  1. Wozencraft, W.C. (2005). "Order Carnivora". In Wilson, D.E.; Reeder, D.M. Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (3rd ed.). Johns Hopkins University Press. pp. 548–559. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ هزارپا موجود است.

(از کتب گاج)

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.