زنبور

زنبورها (یا مُنج[2]) حشرات بالداری هستند که ارتباط نزدیکی با خانواده مورچه‌ها و زنبورهای بی عسل (به انگلیسی: Wasp) دارند. این حشره به دلیل نقش مهمی که در گرده افشانی دارد بسیار شناخته شده‌است. گونه خاصی از خانواده زنبورها به نام زنبور عسل اروپایی که توسط زنبورداران برای تولید عسل و موم پرورش داده می‌شود، شهرت جهانی دارد. بیش از ۱۶۰۰۰ گونه زنبور در هفت خانواده زیستی مختلف در سراسر جهان شناخته شده‌است.[3][4]

زنبور
یک زنبور عسل در حال جمع‌آوری گرده.
آرایه‌شناسی
فرمانرو: جانوران
شاخه: بندپایان
رده: حشرات
راسته: پرده‌بالان[1]
زیرراسته: باریک‌تنه‌داران
بالاخانواده: زنبورواران
(طبقه‌بندی‌نشده): Anthophila
خانواده

برگ‌بران
زنبورهای کاونده
زنبور بنا
شیرین‌زنبوران
Apidae
Melittidae
Stenotritidae

مترادف

Apiformes

کالبدشناسی بدن زنبور.

به دلیل اهمیت بالای زنبورها در گرده افشانی و افزایش باروری محصولات کشاورزی و میوه‌ها، سازمان جهانی غذا و کشاورزی یا فائو روز ۲۰ می هر سال را به عنوان «روز جهانی زنبور» نامگذاری کرده‌است.[5]

زندگی زنبورها

برخی از زنبورها زندگی اجتماعی دارند. این به آن معنی است که آن‌ها در گروه‌های سازمان یافته زندگی می‌کنند. زنبور عسل گونه‌ای از زنبورها است که زندگی اجتماعی دارد. زنبورهای عسل در محلی بنام کندو زندگی می‌کنند.

سه نوع زنبور در کلونی زنبورها وجود دارد. زنبور ملکه بخاطر اینکه تخم‌گذاری می‌کند اصلی‌ترین و مهم‌ترین زنبور کندو می‌باشد. تنها زنبور ملکه هست که با نیشش می‌تواند زنبورهای ملکهٔ دیگر را نیش بزند. زنبور ملکه معمولاً مادر زنبورهای کارگر است. وقتی که زنبور ملکه جوان است، از شیرهٔ مخصوصی تغذیه می‌کند. زنبورهای کارگر هم مانند زنبور ملکه ماده هستند و وظیفهٔ آن‌ها جمع‌آوری گرده از گل‌ها و محافظت از کندو می‌باشد. نوع سوم نیز زنبورهای نر هستند که تنها کارشان بارور کردن (تلقیح) زنبور ملکه است.

بدن
کالبدشناسی زنبور عسل

همانند دیگر حشرات بدن زنبور را می‌توان به سه قسمت تقسیم‌بندی کرد: سر، سینه (قسمت میانی) و شکم (که در پشت قرار دارد) همچنین مانند سایر حشرات زنبورها دارای ۳ جفت پا و ۲ جفت بال هستند. اکثر زنبورها بدنشان پر از کرک است و رنگ بدنشان زرد و سیاه یا نارنجی و سیاه است. بسیاری از زنبورها دارای نیش هستند که در انتهای بدنشان وجود دارد. اگر این حشرات بترسند یا گیج یا عصبانی شوند، از نیششان استفاده می‌کنند. پس از اینکه یک زنبور کارگر نیش می‌زند پس از مدت کوتاهی می‌میرد، ولی زنبورهای دیگر و همچنین زنبورهای وحشی می‌توانند بارها نیش بزنند. بعضی از مردم به نیش زنبور بسیار حساسند و حتی گاهی نیش زنبور باعث مرگ آن‌ها نیز می‌شود.

پرواز زنبورها
زنبوری در حال پرواز که گرده‌ای را نیز با خود حمل می‌کند.

در سال ۱۹۳۴ شخصی بنام ام. ماگنان در فرانسه کتابی به نام Le vol des insectes را نوشت و در آن مطرح نمود که پرواز این حشرات با محاسبات علمی نمی‌توان توضیح داد زیرا نسبت بال به بدنشان بسیار کوچک است و این حشرات بر اساس پسار نمی‌توانند پرواز کنند. شخص دیگری نیز بنام آندره لاگو به‌طور عملی این فرض را امتحان نمود و نتایج بررسی نیز نشان می‌داد این حشرات نباید توان پرواز داشته باشند.[6] این تصور در واقع تصور غلطی بود، زیرا پرواز این حشرات نقیض قانون پسار در گازها است ولی پرواز این حشرات را می‌توان با قوانین مکانیکی توضیح داد، همان‌طور که بالگردها نیز با این قوانین به پرواز در می‌آیند.[7]

در سال ۲۰۰۵ مایکل دیکینسون و همکاران او با کمک دوربین‌های فیلمبرداری سریع از پرواز زنبور عسل فیلمبرداری کردند.[8] آن‌ها سرعت بال زدن زنبور را ۲۳۰ بار در ثانیه تخمین زدند.[9]

زنبورها و انسان‌ها
لارو زنبور عسل به عنوان غذا در جاوه.

زنبورها چهرهٔ شاخصی در اساطیر داشتند و به عنوان الگویی برای جامعهٔ بشری بودند. به عنوان مثال در عهد باستان در خاور نزدیک، این حشره به عنوان پلی به عالم اموات شناخته می‌شده و در تزیین مقبره‌ها طرح این حشره استفاده می‌شده‌است.[10]

با وجود اینکه این حشرات نیش دردناکی دارند ولی از جایگاه بالایی نزد انسان‌ها برخوردار هستند. دلیل این جایگاه به احتمال زیاد بخاطر سودمندی در گرده‌افشانی و تولید عسل و همچنین شهرت آن‌ها به عنوان موجودی کوشا می‌باشد. این حشره به‌طور منظم در تبلیغات برای اجناس بکار گرفته می‌شود.

اگرچه نیش زنبور برای افرادی که حساسیت دارند می‌تواند مرگبار باشد، تقریباً تمامی گونه‌های زنبور غیر تهاجمی بوده و اگر انسان‌ها با آن‌ها کاری نداشته باشند، هرگز نیش نخواهند زد. اغلب انسان‌ها برای زنبورها خطرناک هستند و با آلوده کردن محیط زیست آن‌ها به مواد سمی به آن‌ها آسیب می‌رسانند.

در اندونزی لارو زنبور عسل را با برنج می‌خورند. به این صورت که با نارگیل رنده شده مخلوط و سپس در برگ موز پیچیده و در بخار آب می‌پزند.

نگارخانه

پانویس
  1. Hymenoptera
  2. http://parsi.wiki/dehkhodaworddetail-95290b76a91d453593d6f23d70416533-fa.html
  3. Danforth, B. N.; Sipes, S.; Fang, J.; Brady, S. G. (October 2006). "The history of early bee diversification based on five genes plus morphology". PNAS. 103 (41): 15118–15123. Bibcode:2006PNAS..10315118D. doi:10.1073/pnas.0604033103. PMC 1586180. PMID 17015826.
  5. «World Bee Day | FAO's Global Action on Pollination Services for Sustainable Agriculture | Food and Agriculture Organization of the United Nations». www.fao.org. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۶-۲۴.
  6. Ingram, Jay The Barmaid's Brain, Aurum Press, 2001, pp. 91-92.
  7. Cecil Adams (1990-05-04). "Is it aerodynamically impossible for bumblebees to fly?". The Straight Dope. Retrieved 2009-03-07.
  8. "www.newscientist.com/data/images/ns/av/dn8382.avi".
  9. Douglas L. Altshuler, William B. Dickson, Jason T. Vance, Stephen P. Roberts, and Michael H. Dickinson (2005). "Short-amplitude high-frequency wing strokes determine the aerodynamics of honeybee flight". Proc Natl Acad Sci U S A. 102: 18213–18218. doi:10.1073/pnas.0506590102. PMID 16330767.
  10. ."The Bee Goddess". Retrieved ۱۷ ژوئن ۲۰۱۰ برابر ۲۷ خرداد ۱۳۸۹. Check date values in: |تاریخ بازدید= (help)

منابع
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ زنبور موجود است.
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به زنبور در ویکی‌گفتاورد موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.