کرم‌های پهن

کرم‌های پهن یا پهن‌کرم‌تباران[2] (نام علمی: Platyhelminthes) یک شاخهٔ زیست‌شناسی از بی‌مهرگان هستند. بیش از نیمی از گونه‌های این شاخه انگل هستند.

کرم‌های پهن محدودهٔ زمانی: ۲۷۰ تا ۰ میلیون سال پیش[1] PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
کرم‌های پهن، Platyhelminthes
آرایه‌شناسی
فرمانرو:	جانوران
بالاشاخه:	پهن‌زیان

طرحی از برخی از گونه‌های کرم پهن

پهن‌کرم‌تباران ساده‌ترین جانوران سه‌لایه‌ای دارای تقارن دوطرفی هستند؛ بدن آن‌ها برگ‌شکل یا کشیده و نواری است و ازلحاظ سازمان‌بندی، دارای اندام و دستگاه هستند.[2]

در حدود ۲۰ هزار گونه از این شاخه وجود دارد که همگی در شرایط بسیار مرطوب زندگی می‌کنند. تعدادی زندگی آزاد و تعدادی هم زندگی انگلی دارند. کرم‌های پهن دارای یک مزوگله ژلاتینی هستند که دارای سلول‌هایی است و به عنوان پارانشیم مزودرمی سازمان‌یافتگی پیچیده‌ای نسبت به شاخه‌های دیگر کر‌م‌ها نشان می‌دهند.

طبقه‌بندی

کرم‌های پهن به چند رده تقسیم‌بندی می‌شوند رده موجک‌ویسان ^Turbellaria که به صورت عمده غیر انگل هستند و سه رده انگلی بادکش‌ویسان ^Trematoda نوارویسان ^Cestoda و Monogenea.

۱-رده (Turbellaria): معمولا زندگی آزاد دارند. برای مثال اعضای جنس (Dugesia planaria)

۲-رده (Terematoda): به عنوان انگل داخلی در برخی از مهره‌داران هستند. مثال:(Fasciola)

۳-رده (Monogenea): که به عنوان انگل بیرونی بر روی پوست و آبشش‌های ماهی هستند، برای مثال(Dactylogyrus)

۴-رده (Cestoda): همه انگل داخلی هستند.

دوسوئیان	بی‌کاواک‌سانان (بی‌کاواکان و نمرتس‌پوستان)       دوم‌دهانیان (خارپوستان، طنابداران، غیره.)   نخست‌دهانیان   پوست‌اندازان (بندپایان، کرم‌های لوله‌ای، استوانه‌ای‌ها، غیره.)   چرخ‌زیان   خزه‌زیان       کرم حلقوی     کرم‌های بادام‌زمینی     نرم‌تنان     کرم‌های نعل اسبی و بازوپایان     روبانیان     لوزی‌زیان     Myzostomida   پهن‌زیان   بقیه Platyzoa       شکم‌تاران     Platyhelminthes

Platyhelminthes	کرم‌های زنجیرکی   Rhabditida   various Rhabditophora       various Rhabditophora       various Rhabditophora     کرم‌های پهن (all parasitic: کپلک، کرم‌های نواری، و غیره)

ویژگی های کلی کرم های پهن

1. بدن از سه لایه تشکیل شده‌است ((Triploblastic

2. معمولاً دارای بدن فشرده و مسطح با تقارن دوجانبی‌اند.

3. سطح خارجی بدن را پوشش کوتیکول می پوشاند.

4. فاقد حفره سلوم می‌باشند.

5. فضای داخل بدن را سلول‌های پارانشیم می پوشاند.

6. دستگاه گوارش به صورت انتهای بسته و بدون مخرج است.

7. اندام دفعی از واحدهای ترشحی به نام سلول شعله ای یا Flame cell تشکیل شده‌است.

8. فاقد دستگاه گردش خون و تنفسی هستند.

9. دستگاه عصبی از طریق عصبی-دور مری و طناب‌های عصبی طولی تشکیل شده‌است.

10. دستگاه تولید مثلی در آن‌ها کامل است یعنی هم دارای دستگاه تولید مثلی نر هستند و هم دارای دستگاه تولید مثلی ماده می‌باشند (به صورت هرمافورودیت اند)

منابع

1. Dentzien-Dias PC, Poinar G Jr, de Figueiredo AE, Pacheco AC, Horn BL, Schultz CL (2013) Tapeworm eggs in a 270 million-year-old shark coprolite. PLoS One. 2013;8(1):e55007. doi:10.1371/journal.pone.0055007
2. واژه‌های مصوّب فرهنگستان تا پایان دفتر دوازدهم فرهنگ واژه‌های مصوّب

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Flatworm». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۷ فوریه ۲۰۱۱.

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ کرم‌های پهن موجود است.

اطلاعات مرتبط در ویکی‌گونه: Platyhelminthes