ای در رخ تو پیدا انوار پادشاهی

غزلی با مطلع «ای در رخ تو پیدا انوار پادشاهی»، غزل شمارهٔ ۴۸۹ از دیوانِ حافظ در تصحیحِ محمد قزوینی و قاسم غنی است.

ای در رخ تو پیدا
زبان	فارسی
شاعر	حافظ[1]
شمار ابیات	۱۴
بحر	مضارع مثمن اخرب مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن
متن
ای در رخ تو پیدا انوار پادشاهی در فکرت تو پنهان صد حکمت الهی کلک تو بارک الله بر ملک و دین گشاده صد چشمه آب حیوان از قطرهٔ سیاهی بر اهرمن نتابد انوار اسم اعظم ملک آن تست و خاتم فرمای هرچه خواهی در حکمت سلیمان هر کس که شک نماید بر عقل و دانش او خندند مرغ و ماهی باز ارچه گاه‌گاهی بر سر نهد کلاهی مرغان قاف دانند آیین پادشاهی تیغی که آسمانش از فیض خود دهد آب تنها جهان بگیرد بی‌منّت سپاهی کلک تو خوش نویسد در شأن یار و اغیار تعویذ جان‌فزائی افسون عمرکاهی ای عنصر تو مخلوق از کیمیای عزّت وی دولت تو ایمن از وصمت تباهی ساقی بیار آبی از چشمهٔ خرابات تا خرقها بشوئیم از عجب خانقاهی عمریست پادشاها کز می تهیست جامم اینک ز بنده دعوی وز محتسب گواهی گر پرتوی ز تیغت بر کان و معدن افتد یاقوت سرخ‌رو را بخشند رنگ کاهی دانم دلت ببخشد بر عجز شب‌نشینان گر حال بنده پرسی از باد صبحگاهی جائی که برق عصیان بر آدم صفی زد ما را چگونه زیبد دعویّ بیگناهی حافظ چو پادشاهت گه‌گاه می‌برد نام رنجش ز بخت منما بازآ بعذرخواهی ۲ ۴ ۶ ۸ ۱۰ ۱۲ ۱۴ نسخهٔ مبنا: تصحیحِ محمّد قزوینی و قاسم غنی
⇒ ⇐

در دیگر آثار هنری

چهارده قطعهٔ خوشنویسی اثر شیخ محمود پیر بوداقی متعلق به سدهٔ ۹ ه‍.ق در یکی از مرقع‌های یعقوب‌بیک آق‌قویونلو به شماره‌های ۲۱۵۳ و به‌سال ۸۸۳–۸۹۶ ه‍.ق/۱۴۷۸–۱۴۹۰ م موجود است. این مرقع در کتابخانهٔ توپکاپی‌سرای استانبول نگهداری می‌شود. کهن‌ترین قطعه از این چهارده اثر، ابیاتی از غزل «بَرید باد صبا دوشم آگهی آورد» دارد که در سال ۸۶۳ ه‍.ق/۱۴۵۹ م در جنت‌آباد شیراز نوشته شده‌است. بوداقی همین‌طور در این مرقع قطعه‌ای با بیت‌هایی از غزل «بود آیا که در میکده‌ها بگشایند / گره از کار فروبسته ما بگشایند» متعلق به سال ۸۷۱ ه‍.ق/۱۴۶۷ م، نوشته شده در ساوه و قطعه‌ای با بیت‌هایی از غزل «بیا که قصر امل سخت سست بنیادست / بیار باده که بنیاد عمر بر بادست»، نوشته شده در همدان دارد. در مرقع H2160 نیز سه قطعه دارد که یکی از آن‌ها بیت‌هایی از غزل «ای در رخ تو پیدا انوار پادشاهی / در فکرت تو پنهان صد حکمت الهی» متعلق به سال ۸۷۰ ه‍.ق و نوشته شده در ساوه دارد.[2]

پانویس

1. حافظ، دیوان حافظ، ۳۴۷.
2. سمسار، «حافظ و هنر»، دائرةالمعارف اسلامی، ۱۹:‎ ۷۳۱.

منابع

• آذرنوش، آذرتاش؛ اینجنیتو، دومینیکو؛ باقری، بهادر؛ بلوکباشی، علی؛ بیات، علی؛ پاکتچی، احمد؛ خرمشاهی، بهاءالدین؛ دادبه، اصغر؛ ساجدی، طهمورث؛ سجادی، صادق؛ سمسار، محمدحسن؛ شمس، اسماعیل؛ عبدالله، صفر؛ کردمافی، سعید؛ کیوانی، مجدالدین؛ مسعودی آرانی، عبدالله؛ میثمی، حسین؛ میرانصاری، علی؛ نکوروح، حسن؛ هاشم‌پور سبحانی، توفیق؛ بخش هنر و معماری (۱۳۹۰). «حافظ». در سید محمدکاظم موسوی بجنوردی. دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ۱۹. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. شابک ۹۷۸۶۰۰۶۳۲۶۰۴۷.

• حافظ شیرازی، شمس‌الدین محمد بن بهاءالدین محمد. قزوینی، محمد؛ غنی، قاسم، ویراستاران. دیوان حافظ. تهران: سینا.