دل می‌رود ز دستم صاحب‌دلان خدا را

غزلی با مطلع «دل می‌رود ز دستم صاحب‌دلان خدا را»، غزل شمارهٔ ۵ از دیوانِ حافظ در تصحیحِ محمد قزوینی و قاسم غنی است.

دل می‌رود ز دستم
زبان	فارسی و عربی (مُلَمَّع)
شاعر	حافظ[1]
شمار ابیات	۱۳
بحر	مضارع مثمن اخرب مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن
متن
دل میرود ز دستم صاحبدلان خدا را دردا که راز پنهان خواهد شد آشکارا کشتی شکستگانیم ای باد شرطه برخیز باشد که بازبینم دیدار آشنا را ده روز مهر گردون افسانه است و افسون نیکی بجای یاران فرصت شمار یارا در حلقهٔ گُل و مل خوش خواند دوش بلبل هاتِ الصّبوح هبّوا یا ایّها السکارا ای صاحب کرامت شکرانهٔ سلامت روزی تفقّدی کن درویش بینوا را آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرفست با دوستان مروّت با دشمنان مدارا در کوی نیکنامی ما را گذر ندادند گر تو نمی‌پسندی تغییر کن قضا را آن تلخ‌وش که صوفی اُم‌الخبائثش خواند اَشهی لنا و اَحلی من قبلة العذارا هنگام تنگدستی در عیش کوش و مستی کاین کیمیای هستی قارون کند گدا را سرکش مشو که چون شمع از غیرتت بسوزد دلبر که در کف او مومست سنگ خارا آیینهٔ سکندر جام میست بنگر تا بر تو عرضه دارد احوال ملک دارا خوبان پارسی‌گو بخشندگان عمرند ساقی بده بشارت رندان پارسا را حافظ بخود نپوشید این خرقهٔ می آلود ای شیخ پاک دامن معذور دار ما را ۲ ۴ ۶ ۸ ۱۰ ۱۲ نسخهٔ مبنا: تصحیحِ محمّد قزوینی و قاسم غنی
⇒ ⇐

در دیگر آثار هنری

یک قطعهٔ خوشنویسی اثر سلطان علی مشهدی متعلق به سدهٔ ۹ و ۱۰ ه‍.ق در مرقع بهرام میزا به‌شمارهٔ H2154 و به‌سال ۹۵۱ ه‍.ق/۱۵۴۴ م موجود است. این مرقع در کتابخانهٔ توپکاپی‌سرای استانبول نگهداری می‌شود. این مرقع توسط دوست‌محمد کواشانی هروی و به‌دستور شاهزاده بهرام میرزا صفوی تهیه و تنظیم شده است و دست‌کم ۲۸ قطعه از سروده‌های حافظ که به‌دست خوشنویسان سدهٔ ۹ و ۱۰ ه‍.ق نوشته شده، در این قطعه جای دارد. قطعهٔ سلطان علی مشهدی شامل بیت‌هایی از غزل «دل می‌رود ز دستم صاحب دلان خدا را / دردا که راز پنهان خواهد شد آشکارا» و «جوزا سحر نهاد حمایل برابرم / یعنی غلام شاهم و سوگند می‌خورم» است.[2]

پانویس

1. حافظ، دیوان حافظ، ۵.
2. سمسار، «حافظ و هنر»، دائرةالمعارف اسلامی، ۱۹:‎ ۷۳۲.

منابع

• آذرنوش، آذرتاش؛ اینجنیتو، دومینیکو؛ باقری، بهادر؛ بلوکباشی، علی؛ بیات، علی؛ پاکتچی، احمد؛ خرمشاهی، بهاءالدین؛ دادبه، اصغر؛ ساجدی، طهمورث؛ سجادی، صادق؛ سمسار، محمدحسن؛ شمس، اسماعیل؛ عبدالله، صفر؛ کردمافی، سعید؛ کیوانی، مجدالدین؛ مسعودی آرانی، عبدالله؛ میثمی، حسین؛ میرانصاری، علی؛ نکوروح، حسن؛ هاشم‌پور سبحانی، توفیق؛ بخش هنر و معماری (۱۳۹۰). «حافظ». در سید محمدکاظم موسوی بجنوردی. دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ۱۹. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. شابک ۹۷۸۶۰۰۶۳۲۶۰۴۷.

• حافظ شیرازی، شمس‌الدین محمد بن بهاءالدین محمد. قزوینی، محمد؛ غنی، قاسم، ویراستاران. دیوان حافظ. تهران: سینا.