خوشدل تهرانی

علی اکبر خوشدل تهرانی (۱۲۹۳–۱۳۶۵) فرزند رحیم صلح‌خواه کرمانشاهی، از روحانیان و شاعران مشهور تهران در صده اخیر است. دیوان کلیات اشعار وی بارها چاپ شده‌است.

زندگی‌نامه

وی در سال ۱۲۹۳ خورشیدی در تهران زاده شد. مادرش کاشانی و پدرش کرمانشاهی بود. چنان‌که خود می‌گوید:

گر چه تهران مسقط الرأس رهی است

مادرم کاشی، پدر کرمانشهی است

خوشدل پس از تحصیلات علوم قدیمی نزد افرادی چون علی رشتی، تحصیلات کلاسیک را طی کرد و در مدرسه ایرانشهر (ثروت) مدتی تحصیل نمود. وی بعدها به سیاحت در عراق، مصر، ترکیه، حجاز، افغانستان، پاکستان و هندوستان پرداخت. وی از آن پس در تهران ماندگار شد و به شعر و شاعری پرداخت. علی اکبر خوشدل، در غزل و قصیده و قطعه و مثنوی، شعر می‌سرود و بیشتر به عنوان یک شاعر مذهبی، آیینی و مدیحه سرا شناخته شده‌است.

معروفترین شعر

معروفترین شعر خوشدل ر ثای حسین بن علی است با مطلع:

بزرگ فلسفه قتل شاه دین این است		که مرگ سرخ به از زندگی ننگین است
حسین مظهر آزادگی و آزادی است		خوشا کسی که چنینش مرام و آیین است

اشعار

خوشدل در غزل گویی ماهر است و به سبک هندی تمایل دارد. مدح‌ها و مراثی بسیاری نیز در مدح امامان شیعه سروده است.

نمونه شعر

داری جفا به پاکدلان، ای جهان! هنوز		کز جور توست تا به فلک، الامان هنوز
ای چرخ، از تو ناله کند انس و جان هنوز		نادم نه‌ای ز دور خود، ای آسمان! هنوز
دشمن به گریه آمد و تو سر گران هنوز

باشد گواه این سخنم در جهان، حسین		سلطان دین و رهبر آزادگان، حسین
لب تشنه مرد، بر لب آب روان، حسین		شرمت نشد فرات» که لب تشنه جان، حسین
بسپرد در کنار تو و تو روان هنوز

بر داستان کرب و بلا چون که بنگرم		یاد از کلام زینب مظلوم آورم
در قتلگاه گفت به خود من چه خواهرم؟!		غلطان به خون برادر با جان برابرم
دردا که زنده‌ام من نامهربان هنوز

سوزم شها! زناله جانسوز خواهرت		بر نی چو دید آن سر خونین انورت
گفت: از فراز نامه، به راس منورت		ای شاه تشنه لب! که برید از قفا سرت
کاید صدای العطشت، بر سنان هنوز

نازم به صبر خواهرت، ای خسرو جلیل		آن رهبر زنان زکف داد، بس قتیل
بر کودکان، معین و پرستار بر علیل		آواز و صوت و جرس، بانگ الرحیل
شرح جفای شر و سنان در میان هنوز

خوشدل، فزون از این نبود در جهان غمی		از بهره بانویی که بسوزاند عالمی
گفت این سخن چو دور شد از قتلگه، کمی		ای ساربان! عنان شتر، بازکش دمی
در خواب رفته اصغر شیرین زبان هنوز

آثار

گلشن خوشدل، عمده الاسرار و دیوان شعر از آثار اوست.

درگذشت

خوشدل عاقبت در دوم مهرماه ۱۳۶۵ در ۷۲ سالگی درگذشت و در آستانه شیخ صدوق در ری مدفون شد.

منابع

• ادبیات معاصر ایران، ابراهیم دلیری مالوانی، ج۲، ص۱۴۱تا۱۴۴، ندای اسلام، قم، ۱۳۷۹
• خاطرات شیخ حسین لنکرانی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ص۴۹۱.