محمود فتوحی رودمعجنی

محمودِ فُتوحیِ رودمَعجَنی (زادهٔ ۲ شهریور ۱۳۴۳ در رودمعجن، تربت حیدریه) از استادان زبان و ادبیات فارسی در ایران است.

محمود فتوحی رودمَعجَنی
زادهٔ۲ شهریور ۱۳۴۳
ایران، تربت حیدریه، رودمعجن
محل زندگیایران
ملیتایرانی
تحصیلاتدکتری زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران
پیشهاستاد دانشگاه
کارهای برجستهاستاد زبان و ادبیات فارسی
مذهبشیعه
وبگاه
کاروند پارسی

زندگی‌نامه

محمود فتوحی رودمعجنی، روز دوم شهریور ۱۳۴۳ در رودمعجن، از روستاهای تربت حیدریه در خراسان به‌دنیا آمد. دورهٔ دبیرستان را در شهر خود گذراند و در سال ۱۳۶۸ از دانشگاه تربیت معلم تهران مدرک کارشناسی ادبیات فارسی گرفت.

کارشناسی ارشد را در دانشگاه تهران گذراند و دورهٔ دکتری زبان و ادبیات فارسی را در سال ۱۳۷۴ در دانشگاه تهران با نگارش پایان‌نامه با عنوان «دیدگاه‌های نقد ادبی در عصر صفوی» زیر نظر دکتر عبدالحسین زرین‌کوب و دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی به‌پایان برد.

فعالیت ها

در سال ۱۳۷۵ در سِمَت استادیاری دانشگاه تربیت معلم تهران آغاز به کار کرد.

مدت دو سال (۱۳۷۹–۱۳۸۱) مدیریت کتابخانهٔ مرکزی این دانشگاه را بر عهده داشت. در همین سال‌ها دورهٔ آموزشی روش‌های تأمین مدارک الکترونیک کتابخانه‌ای را در کتابخانه بریتانیا در لندن گذراند. از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۴ در دانشکدهٔ فیلولوژی دانشگاه بلگراد زبان و ادبیات فارسی تدریس کرد.

او از سال ۱۳۸۶ به دانشگاه فردوسی مشهد رفت. فتوحی در سال ۲۰۱۲ به مدت یک سال در مرکز مطالعات اسلام و عرب در دانشگاه ملی استرالیا تدریس کرد. او هم‌اکنون استاد تمام‌وقت دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد است.

فعالیت‌های فتوحی در مطبوعات دانشگاهی نیز قابل ذکر است. از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۱ در هیئت تحریریهٔ «کتاب ماه ادبیات و فلسفه» به سردبیری علی‌اصغر محمدخانی همکاری فعّال داشت. در فاصلهٔ سال‌های ۱۳۷۶–۱۳۸۷ سردبیر مجلهٔ دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم بود و از سال ۱۳۸۷ سردبیری فصلنامهٔ نقد ادبی را به‌عهده دارد. فتوحی در سال‌های ۱۳۸۹–۱۳۹۱ پس از درگذشت استاد علی‌محمد حق‌شناس به ریاست انجمن علمی نقد ادبی ایران برگزیده شد. در همین زمان نخستین همایش ملی نظریه و نقد ادبی در ایران (اسفند ۱۳۹۰) با دبیری وی در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.

پژوهش‌های محمود فتوحی بیشتر در قلمروهای نظریه‌های بلاغت، سبک‌شناسی، تاریخ ادبیات و ادبیات عصر صفوی یا سبک هندی است. فتوحی در شعر نیز دستی دارد و دفتر شعری با نام «سیب پرتابی» ۱۳۸۱ منتشر کرده‌است. کتاب سبک‌شناسی وی نامزد دریافت «جایزهٔ قلم زرین» شد. علاوه بر این، برندهٔ ششمین دورهٔ «جایزهٔ ادبی جلال آل‌احمد» و برندهٔ جایزهٔ بیست‌ویکمین دورهٔ کتاب فصل جمهوری اسلامی ایران شد. فتوحی در سال ۲۰۱۴ در همایش بین‌المللی ایران‌شناسان در شهر مونترالِ کانادا شرکت کرد و در سال ۲۰۱۵ فرصت مطالعاتی خود را در دانشگاه تورنتو گذراند.

کتاب‌ها

مقاله‌ها

از محمود فتوحی تاکنون بیش از ۱۰۰ مقاله در نشریات دانشگاهی و غیردانشگاهی به چاپ رسیده‌است. برخی از این مقالات عبارتند از:

نظریهٔ و نقد ادبی

سبک‌شناسی
  • ۱۳۹۴: «ضیافت اجتماعی عشق در بزمهای وقوعی عهد شاه طهماسب». فصلنامهٔ دریچه. سال ۱۱ شماره ۳۶. بهار ۱۳۹۴.
  • ۱۳۹۳: «سبک واسوخت در شعر فارسی: پیشرو و سرآمد واسوخت محتشم است نه وحشی» در نامهٔ فرهنگستان ویژه نامهٔ شبه قاره. شمارهٔ سوم، پیاپی ۳، پاییز ـ زمستان ۱۳۹۳.
  • ۱۳۹۲: «سبک دورخیالان هندی: شاخه هندی شعر فارسی در قرن دوازدهم». در کتاب ماه ادبیات. سال هفتم، شماره ۷۴ (پیاپی ۱۸۸)، خرداد ۱۳۹۲ صص ۱۵–۲۳.
  • ۱۳۹۲: سبک هندی. دانشنامهٔ شبه قارهٔ هند. فرهنگستان زبان و ادبی فارسی. ج ۳. (مدخل ۲۵ هزار واژه‌ای دانشنامه).
  • ۱۳۹۲: «نازک‌خیالی اصفهانی و دورخیالی هندی»، نامه فرهنگستان. ویژه‌نامهٔ شبه قاره. شمارهٔ ۱. فروردین ۱۳۹۲.
  • ۱۳۹۱: «سبک شناسی رسائل سعدی». سعدی‌شناسی دفتر پانزدهم. اردیبهشت ۱۳۹۱. شیراز. مرکز سعدی‌شناسی
  • ۱۳۸۹: «سبک چیست». در چون من در این دیار: جشن‌نامه استاد دکتر رضا انزابی‌نژاد/به کوشش محمدرضا راشد محصل، محمدجعفر یاحقی، سلمان ساکت؛ با همکاری قطب علمی فردوسی‌شناسی و ادبیات خراسان دانشگاه فردوسی مشهد. تهران: سخن، ۱۳۸۹.
  • ۱۳۸۸: «سبک‌شناسی در سطح نحوی». مجلة پژوهشی دانشکدة ادبیات دانشگاه تهران. پاییز ۱۳۸۸. ش ۱۹۰ دوره ۶۰ ص ۷۹–۹۹
  • ۱۳۸۹: «نقش بافت و مخاطب در تفاوت سبک نثر امیر ارسلان و ملک جمشید». در جستارهای ادبی (ادبیات و علوم انسانی مشهد) شماره ۴ (پیاپی ۱۶۷)، ۱۳۸۹. با همکاری هادی یاوری.
  • ۱۳۸۹: «از متن متمکن تا متن مغلوب: گونه شناسی نثر صوفیه». فصل‌نامهٔ نقد ادبی. شمارة ۱۰. تابستان. ۱۳۸۹٫۳ (۱۰). ۷۱–۱۲۶.
  • ۱۳۸۸: «سبک‌شناسی ادبی: سرشت سخن ادبی، برجستگی و شخصی‌سازی زبان». زبان و ادب پارسی. در دانشگاه علامه طباطبایی. سال ۱۳. ش ۴۱ پاییز ۱۳۸۸ صص ۲۴–۴۰
  • ۱۳۷۹: سبک و ایده در آثار شریعتی، همایش بازشناسی اندیشه‌های شریعتی، ایران، مشهد. (چاپ در مجموعه مقالات)
  • ۱۳۸۷: «مختارنامه و سبک شخصی». مجلهٔ شهروند. ۲۹ فروردین.
  • ۱۳۸۸: «سبک هندی». در دانشنامة زبان و ادب فارسی؛ جلد سوم (مدخل پنج هزار واژه‌ای دانشنامه).

بلاغت
  • ۱۳۹۴: «بلاغت حذف در غزل سعدی». صدای سخن عشق. مجموعهٔ مقالات جشن نامهٔ دکتر حسن انوری. تهران: سخن، ۱۳۹۴. ۷۰۴ صفحه
  • ۱۳۸۷: «رمز». در دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی؛ جلد سوم
  • ۱۳۸۶: «حال» (اصطلاح بلاغی). در دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی؛ جلد دوم
  • ۱۳۸۶: «جرجانی، عبدالقاهر». در دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی؛ جلد دوم
  • ۱۳۸۶: «تمثیل». در دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی؛ جلد دوم
  • ۱۳۸۶: «نگاهی انتقادی به مبانی نظری بلاغت سنتی». مجلهٔ ادب پژوهی. دانشگاه گیلان. پاییز ۱۳۸۶: ۱ (۳):
  • ۱۳۸۵: «ویژگی‌های تصویر سوررئالیستی»، مجلهٔ پژوهشی دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه مشهد. بهار ۱۳۸۵؛ ۳۹ (۱) (پی‌درپی ۱۵۲):۱–۲۳.
  • ۱۳۸۵: «تصویر رمانتیک: مبانی نظری، ماهیت، کارکرد»، مجلهٔ پژوهش‌های ادبی، پاییز و زمستان ۱۳۸۴؛ ۳ (۱۰–۹): ۱۵۱–۱۸۰.
  • ۱۳۸۴: «تمثیل، ماهیت و کارکرد»، مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تربیت معلم، سال دوازدهم، ش ۴۷–۴۹* ۱۳۸۰: «تعریف ادبیات»، مجلهٔ دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه تربیت معلم، بهار ۱۳۸۰؛ ۹ (۳۲) (ضمیمه): ۱۷۱–۱۹۶.
  • ۱۳۸۴: «تصویر کلاسیک». فصل‌نامهٔ هنر، شمارهٔ ۶۴، تابستان ۱۳۸۴
  • ۱۳۸۴: «بوطیقای سوررئالیستی مولوی». مجلهٔ مطالعات و تحقیقات ادبی دانشگاه تربیت معلم، سال دوم (ش. ۵–۶). بهار و تابستان. ص ۹۹–۱۲۳
  • ۱۳۸۳: «نمادگرایی در شعر عرفانی»، مجلهٔ پژوهشی دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه مشهد. سال سی‌وهفتم. ش ۱۴۵. تابستان.
  • ۱۳۸۳: «عاطفه، نگرش، تصویر»؛ مجلهٔ مطالعات و تحقیقات ادبی دانشگاه تربیت معلم، سال اول (ش. ۱و۲). بهار و تابستان
  • ۱۳۸۰: «تحلیل تصویر دریا در مثنوی»، پژوهش‌نامهٔ علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی. پاییز ۱۳۸۰؛ (۳۱): ۱–۲۴.
  • ۱۳۷۹: «معماگویی و فقدان اسطوره‌گرایی در شعر صفوی»، ماهنامهٔ ادبیات و فلسفه، سال ۳، ش۳۲، خرداد. (ص ۱۴–۱۷)
  • ۱۳۷۸: نقش ادیبان شبه‌قاره در رشد بلاغت فارسی، سمینار روابط فرهنگی ایران و هند، دانشگاه بمبئی (چاپ در مجموعه مقالات)

تاریخ ادبیات
  • ۱۳۹۴: «نقش حلقۀ ادبی برهان‌پور هند در دگرگونیِ شعر فارسی در آغاز قرن یازدهم هجری». در مجلهٔ ایران نامه سال ۳۰ شمارهٔ ۴. زمستان ۲۰۱۶. تورنتو. کانادا
  • ۱۳۹۰: «واکاوی مقالة «دربارة شعر فارسی» به قلم رالف والدو امرسن» (گزارشی از دیدگاه امرسن دربارة شعر فارسی). ادبیات تطبیقی. دوره ۲ شماره ۴، صفحه ۹۱–۱۲1 (31)، آذر ۱۳۹۰. . با همکاری زهرهٔ تائبی.
  • ۱۳۸۹: «بررسی تطبیقی حافظ و امرسون» در جستارهای ادبی (ادبیات و علوم انسانی مشهد) شماره ۲ (پیاپی ۱۶۹)، تابستان ۱۳۸۹. با همکاری زهرهٔ تائبی.
  • ۱۳۸۸: «مخاطب‌شناسی حافظ در سده‌های هشتم و نهم بر اساس رویکرد تاریخ ادبی هرمنوتیک». فصل‌نامهٔ نقد ادبی. شمارة ۶. تابستان. ۱۳۸۸٫۲ (۶). ۷۱–۱۲۶. با همکاری محمد افشین‌وفایی.
  • ۱۳۸۷: «تحلیل انتقادی زندگینامه‌های مولوی». مجلة پژوهشی دانشکدة ادبیات دانشگاه مشهد. پاییز ۱۳۸۷؛ ۴۱(۳) (پی در پی ۱۶۲):۱–۲۷. با همکاری محمد افشین وفایی.
  • ۱۳۸۶: «تاریخ ادبی و بحران در استنباط معنای معاصر». نامة فرهنگستان، ۱۳۸۶: ۹ (۴) (پیاپی ۳۶):۱۱–۳۳.
  • ۱۳۸۱: «نقد و بررسی تاریخ ادبیات نگاری در ایران»، ماهنامة ادبیات و فلسفه، ش ۶۸
  • ۱۳۷۶: «جامعهٔ ادبی عصر صفوی»، مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تربیت معلم. سال ۴ و ۵.
  • ۱۳۷۹: جامعه‌گرایی و جامعه‌گریزی در ادبیات ایران، همایش بررسی علل و عوامل تقدم مصالح جمعی بر مصالح فردی. ادارة کل فرهنگ و ارشاد اسلامی تهران. (چاپ در مجموعه مقالات)
  • ۱۳۸۷: «تذکرهٔ ریاض الشعرا». در دانشنامة زبان و ادب فارسی؛ جلد سوم
  • ۱۳۸۷: «تذکرهٔ ریاض العارفین». در دانشنامة زبان و ادب فارسی؛ جلد سوم* ۱۳۸۶: «تذکره‌نویسی». در دانشنامة زبان و ادب فارسی؛ جلد دوم
  • ۱۳۸۶: «تذکرة المعاصرین». در دانشنامة زبان و ادب فارسی؛ جلد دوم
  • ۱۳۸۶: «تذکرهٔ نصرآبادی». در دانشنامة زبان و ادب فارسی؛ جلد دوم
  • ۱۳۸۶: «تذکرهٔ تحفه سامی. در دانشنامة زبان و ادب فارسی؛ جلد دوم
  • “Tazkereh Nasrabadi” in Encyclopedia of Iranica.

نقد شعر معاصر
  • ۱۳۸۷: «سه صدا سه رنگ سه سبک در شعر قیصر امین پور». مجلة ادب پژوهی. تابستان و پاییز ۱۳۸۷؛ ۱(۵):۹–۳۰.
  • ۱۳۸۶: «نوآوری نیما در فرم درونی شعر»، مجلة پژوهش‌های ادبی، زمستان ۱۳۸۶؛ ۵(۱۸):۱۰۳–۱۱۶. با همکاری مریم علی‌نژاد.
  • ۱۳۷۷: «هزاره دوم شعر فارسی» (نقد مجموعه شعر هزاره دوم آهوی کوهی شفیعی کدکنی). ماهنامهٔ ادبیات و فلسفه، سال ۲، ش. ۱۷، اسفند.
  • ۱۳۷۶: «شکل و ساخت در شعر شفیعی کدکنی»، در مجموعة مقالات سفرنامهٔ باران، به کوشش حبیب‌الله عباسی، تهران: نشر روزگار.
  • ۱۳۷۳: «نگاهی در آینه‌های ناگهان»، نقد مجموعه شعر قیصر امین پور، روزنامهٔ همشهری. ۳ مهر، ص ۱۰

نقد کتاب
  • ۱۳۸۳: «رمانی در جدال با مسألة زبانی نقد رمان عادت می‌کنیم». ماهنامهٔ ادبیات و فلسفه، سال هشتم (ش ۸۷–۸۸)
  • ۱۳۸۱: «حاشیه‌نشینی کشور شاعران»، (نقد Who is Who in 20 century poetry)ماهنامهٔ ادبیات و فلسفه، سال ۶، ش ۱، شماره پیاپی ۶۱
  • ۱۳۷۹: «نقد کتاب غزل معاصر»، ماهنامهٔ ادبیات و فلسفه، سال ۳، ش ۱۱،
  • ۱۳۷۹: «معماگویی و فقدان اسطوره‌گرایی در شعر صفوی»، ماهنامة ادبیات و فلسفه، سال ۳، ش۳۲، خرداد. (ص ۱۴–۱۷)
  • ۱۳۷۹: «دائرةالمعارف بلاغت و نگارش»، نقد و معرفی. ماهنامهٔ ادبیات و فلسفه سال ۴، آبان ۱۳۷۹، ش ۳۷،
  • ۱۳۷۸: «نقد فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی از افلاطون تا عصر حاضر»، ماهنامهٔ ادبیات و فلسفه، سال ۲، ش ۲۲، مرداد ۱۳۷۸. ص۱۵–۱۷
  • ۱۳۷۵: «آن سوی حرف و صوت»، (نقد کتاب دکتر شفیعی کدکنی)، کیان، سال ۶. اردیبهشت و خرداد ۱۳۷۵ ش. ۳۰. (۳ صفحه - از ۵۵ تا ۵۷)
  • ۱۳۷۸: «دوست دارد یار این آشفتگی» (نقد کتاب سبک‌شناسی شعر فارسی از رودکی تا شاملو)، ماهنامة ادبیات و فلسفه، ش ۱۹ سال۲ اردیبهشت
  • ۱۳۷۹: «دائرةالمعارف بلاغت و نگارش»، نقد و معرفی. ماهنامة ادبیات و فلسفه سال ۴، آبان ۱۳۷۹، ش ۳۷،
  • ۱۳۸۲: «فلسفه بلاغت»، (معرفی و نقد کتاب ریچاردز). ماهنامة ادبیات و فلسفه، سال ۲، ش ۵، ش. ۷۴

همکاری در تألیف

۱۳۸۰: ممیزی کتاب، احمد رجب زاده، تهران: کویر، ۱۳۷۸ بخش ادبیات (داستان و شعر و تحقیقات ادبی)

دیگر مقالات
  • ۱۳۹۰: «ارادهٔ معطوف به آزادی در دیوان حافظ». ماهنامهٔ تجربه. شمارهٔ ۵. مهر ۱۳۹۲.
  • ۱۳۸۸: «بار هم تحریف تاریخ: تلاش یک محقق پاکستانی برای تغییر نام خلیج فارس در لغت‌نامه‌ای متعلق به ۸۰۰ سال پیش». بخارا؛ و روزنامة اعتماد. پنجشنبه۷ آبان. ۱۳۸۸. ص ۱۳.
  • ۱۳۸۵: «تأثیر زبان فارسی در زبان صرب و کرواسی»، نامةفرهنگستان، زمستان ۱۳۸۵: ۸ (۴) (۳۲):۸۷–۱۰۶.
  • ۱۳۸۳: «رمانتیسم اسلاوی و بازسازی هویت ملی». ماهنامة ادبیات و فلسفه. اردیبهشت ۱۳۸۳ - شماره ۷۹
  • ۱۳۸۲: «گوته و حافظ». ماهنامة ادبیات و فلسفه. شماره ۷۵
  • ۱۳۸۲: «ایران‌شناسان یوگسلاوی»، سخن عشق، سال ششم. ش ۲۰. زمستان ۱۳۸۲. (ص ۳۸–۴۷)
  • ۱۳۸۲: شخصیت مسیح (ع) در ادبیات ایران کنگرة اسلام و مسیحیت، بلگراد، چاپ در مجلة نین بلگراد و نشریه نور به زبان صربی، تابستان.
  • ۱۳۸۴: تمثیل رؤیای تشرف، بررسی تطبیقی سیرالعباد سنایی و سلوک زائر جان بان ین. همایش نکوداشت حکیم سنایی، تهران دانشگاه تربیت معلم و شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی - (چاپ در مجموعة شوریده‌ای در غزنه، تهران: سخن ۱۳۸۵)
  • ۱۳۸۳: بررسی رباعیات خیام، ترجمة فهیم بایراکتاروویچ کنگرة شخصیت علمی فهیم بایراکتاروویچ، بلگراد، انستیتو گوته، چاپ در فصلنامة نور بلگراد. ج ۱۲. ش۴۰. بهار ۲۰۰۴/۱۳۸۳
  • ۱۳۸۷: سیرالعباد در گسترة ادبیات تطبیقی. کنفرانس بین‌المللی حکیم سنایی، تهران دانشگاه الزهرا. ۱۰ و ۱۱ دیماه (مجموعه مقالات همایش)
  • ۱۳۷۴: قصه آشفته نامان آثار عطار، کنگره جهانی بزرگداشت عطار. ایران، نیشابور. (چاپ در مجموعه مقالات).

تدوین مجموعه مقالات

جوایز و نشانها

    پیوندها

    کاروند پارسی وبلاگ محمود فتوحی
    سبک شناسی رسائل سعدی
    گستره کار مورخ ادبی
    مفهوم معاصر در تاریخ ادبیات
    شصت داستان مثنوی به نثر

    منابع

    نقد کتاب بلاغت تصویر نگاهی تطبیقی به «بلاغت تصویر» دکتر محمود فتوحی و «صور خیال در شعر فارسی» دکتر شفیعی کدکنی
    مقالات محمود فتوحی در پایگاه دانشگاه فردوسی مشهد
    فصلنامه نقد ادبی به سردبیری محمود فتوحی
    معرفی کتاب نظریه تاریخ ادبیات تألیف محمود فتوحی
    نقد کتاب نظریه تاریخ ادبیاتتألیف محمود فتوحی
    معرفی کتاب سبک شناسی تألیف محمود فتوحی
    نقد کتاب سبک شناسی تألیف محمود فتوحی
    نقد و بررسی کتاب سبک شناسی، نظریه‌ها، رویکردها و روشها، تألیف محمود فتوحی رودمعجنی
    نقد کتاب آیین نگارش مقالۀ علمی و پژوهشی تألیف محمود فتوحی
    نقد کتاب صد سال عشق مجازی تألیف محمود فتوحی

    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.