ذکایی بیضایی آرانی
میرزا نعمت‌الله بیضایی آرانی، متخلّص به ذکایی، (۱۲۸۲–۱۳۶۵ خورشیدی) تذکره‌نویس و شاعر پارسی‌گویِ قرن چهاردهم خوشیدی و کوچک‌ترین برادرِ ادیب بیضائی و همچنین پدرِ بهرام بیضایی است.
نعمت‌الله بیضائی آرانی | |
|---|---|
 | |
| زاده | ۱۲۸۲ |
| محل زندگی | تهران |
| درگذشته | ۱۳۶۵ (۸۳ سال) تهران، ایران |
| تخلص | ذکایی |
| پیشه | شاعر، ادیب، تذکره‌نویس، مقاله‌نویس |
| ملیت | ایرانی |
| همسر(ها) | نیره موافق |
| فرزند(ان) | بهین دخت بیضائی -بهرام بیضایی - ابوالفضل بیضائی - بدیع‌الله بیضائی |
زندگی
میرزا نعمت‌الله بیضائی در سال ۱۲۸۲ خورشیدی در شهرستان آران و بیدگل زاده شد. وی فرزند میرزا محمدرضا (متخلص به ابن روح آرانی)، نوهٔ ملا محمد آرانی (متخلص به روح‌الامین)، برادر ادیب بیضایی آرانی، عموی پرتو بیضایی آرانی و همچنین پدر بهرام بیضایی است.[1] نعمت‌الله بیضائی از بهائیان کاشان بود که در شعر به «ذکایی» تخلص می‌کرد. او حقوق‌دان و مؤسس انجمن ادبی تهران بود.[2]
تحصیلات
تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در زادگاهش و تهران گذرانید. در خلال خدمت در اداره ثبت اسناد و املاک کشور، در رشته حقوق موفق به اخذ درجه لیسانس شد و تا سال ۱۳۴۲ شمسی در اداره ثبت خدمت کرد. وی که شاعری با ذوق و نکته‌سنج و شعرشناس بود، در سال ۱۳۲۲ انجمن ادبی تهران را تأسیس نمود و این انجمن تا سال ۱۳۵۷ هفته‌ای یکبار در منزلش تشکیل می‌شد. نیز به دعوت انجمن ادبی فرهنگستان یکم به ریاست ملک‌الشّعرای بهار، از نیمه سال ۱۳۲۶ در جلسات هفتگی این انجمن شرکت می‌جست.
آثار
کتابها
مقالات
از وی ۷۵ عنوان مقاله برجای مانده‌است که در زیر به برخی از آنها اشاره می‌گردد:[5]
- انجمن ادبی حکیم نظامی، مجله شعر، پاییز ۱۳۸۸، شماره ۶۷، صفحهٔ ۴۸
- خاطره‌هایی از تعزیه، مجله تئاتر، بهار ۱۳۸۰، شماره ۲۶، صفحهٔ ۲۰۳
- یک قصیده معجزیه دیگر از میرزا محمدصادق ناطق اصفهانی، مجله وحید، مرداد ۱۳۵۷، شماره ۲۳۷، صفحهٔ ۶۴
- نامه‌ها و اظهارنظرها، مجله وحید، اسفند ۱۳۵۶، شماره ۲۲۷، صفحهٔ ۳
- یادی از شادروان ادیب بیضایی کاشانی، مجله وحید، دی ۱۳۵۶، شماره ۲۲۴، صفحهٔ ۱۴
- یادی از شادروان میرزا احمدخان اشتری و خاطره‌ای از فرهنگستان ایران، مجله وحید، آذر ۱۳۵۶، شماره ۲۲۲، صفحهٔ ۴۲
- اشعار اخلاقی و حکمی شاهنامه فردوسی، مجله وحید، بهمن ۱۳۵۵، شماره ۲۰۱، صفحهٔ ۷۵۴
- ناز او، مجله وحید، آبان ۱۳۵۵، شماره ۱۹۷، صفحهٔ ۴۷۸
- کنگره (شب شعر) در کاشان، مجله وحید، بهمن ۱۳۵۴، شماره ۱۸۸، صفحهٔ ۱۰۶۱
- خواص و آثار حروف الفبا در کلمات، مجله وحید، آذر ۱۳۵۳، شماره ۱۳۲، صفحهٔ ۷۴۶
- نامه وارده، مجله ارمغان، دوره چهل و یکم، مرداد ۱۳۵۱، شماره ۵، صفحهٔ ۳۴۳
- شعرای گمنام (ضیایی آرانی)، مجله وحید، آذر ۱۳۴۷، شماره ۶۰، صفحهٔ ۱۰۸۷
- حقوق بین‌الملل، مجله اخگر، تیر ۱۳۲۷، شماره ۲۸، صفحهٔ ۲۳
- علم بدیع، مجله اخگر، خرداد ۱۳۲۷، شماره ۲۷، صفحهٔ ۲۳
خدمات فرهنگی
- درخواست مجوز نشریه تعلیم و تربیت و تدریس رایگان درسهای عربی و ادبیات در دبیرستانهای ملی[6]
- در خاطرات ذکایی بیضایی از دوران کودکی و مدرسه‌رفتن، به تأسیس یک مدرسه توسط فلاح در روستای آران (آران و بیدگل) اشاره شده‌است.[7]
پانویس
- سلمانی آرانی، حبیب‌الله (۱۳۷۷). نگاهی به آران و بیدگل. انجمن اهل قلم آران و بیدگل. شابک ۹۶۴-۳۳۰-۱۸۳-۴.
- ثابتی، عرفان (۲۰۱۹-۰۹-۱۵). «تبعیض علیه بهائیان، ضربه‌ای به پیکر ایران». دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۱-۳۰.
- «نعمت‌الله ذکایی بیضایی». مجله الکترونیکی ویستا. دریافت‌شده در ۱۹ ژانویه ۲۰۱۱.
- بهایی، کتابخانه. «تذکره شعرای قرن اول بهائی جلد 3». bahailib.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۱-۳۰.
- پایگاه مجلات تخصصی نور
- یک خاطره فرهنگی
- خاطره دیگر فرهنگی
منابع
- برقعی، سید محمدباقر (۱۳۷۳). سخنوران نامی معاصر ایران. قم: خرم. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۹۹۷۲-۷۳-۲.، جلد ۲، صفحهٔ ۱۴۰۲
- رشیدی، امین‌الله. از کاشان تا کاناری.